Vlaams minister van Cultuur Bert Anciaux maakte dinsdag in aanwezigheid van de Gentse schepen Lieven Decaluwe bekend dat de Vlaamse Gemeenschap het schilderij ‘Kinderen aan het ochtendtoilet’ van James Ensor aangekocht heeft. Het op de Vlaamse topstukkenlijst opgenomen werk vormt één van de hoogtepunten uit het oeuvre van de Oostendse kunstenaar. De Vlaamse Regering had 2,8 miljoen euro over om het werk voorgoed in Vlaanderen te houden. Het meesterwerk is vanaf heden te bezichtigen in het Museum voor Schone Kunsten te Gent. Conservator Robert Hozee betreurt dat al zo veel topstukken uit Vlaamse collecties richting buitenland vertrokken zijn. Maar dankzij het nieuwe beleid is het wellicht mogelijk om binnen een jaar of twee een grote overzichtstentoonstelling rond Ensor op te zetten. De Vlaamse overheid verwerft in overleg met de erkende instellingen steeds meer belangrijke kunstwerken en erfgoedgoederen. Dit aankoopbeleid is gericht op de verwerving van werken die te duur zijn voor de musea zelf. De Vlaamse overheid maakt er een erezaak om vooral echte topstukkwaliteiten te kopen. Getuige daarvan de recente aankopen zoals daar zijn ‘Oude man in een kroeg’ van Adriaen Brouwer, het antifonarium Tsgrooten, de orgelcollectie Ghysels en ‘Pierrot en skelet in gele toga’ van James Ensor.
Naast de categorie sleutelwerken, beschermt de Vlaamse overheid via het Topstukkendecreet het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang. Door een onafhankelijk werkende topstukkenraad worden verschillende thematische lijsten van erfgoedgoederen opgesteld die als topwerk worden erkend en beschermd ook al zijn ze nog niet in het bezit van de Vlaamse overheid. De filosofie achter het topstukkendecreet is dat werken van dat niveau niet zonder toelating het land kunnen verlaten en dat de Vlaamse overheid een voorkooprecht heeft om een dergelijk stuk te verwerven wanneer het dreigt in het buitenland te worden verkocht. Kinderen aan het ochtendtoilet van James Ensor uit 1886 staat op de lijst van moderne topstukken. Het is het eerste beschermde topstuk dat door de Vlaamse Gemeenschap wordt aangekocht. Hiermee bewijst de Gemeenschap dat zij voor het erfgoed, en specifiek voor de toplaag in dit erfgoed, bereid is inspanningen te doen.
Het werk werd aangekocht bij een Antwerpse familie dat via een tussenpersoon te kennen gaf het werk te willen verkopen. De initiële vraagprijs bedroeg 3 miljoen euro. Twee externe expertises maar ook recente verkopen van kunstwerken geven aan dat deze Ensor geen koopje is maar een prachtig werk waar de Vlaamse overheid een correcte prijs voor betaalde. Indien de Vlaamse Gemeenschap dit werk niet had aangekocht, dan was het hoogst waarschijnlijk vertrokken naar het buitenland of opnieuw verdwenen in een besloten privé-verzameling. Door zijn plaats in onze kunstgeschiedenis verdiende het echter om permanent voor het publiek toegankelijk te zijn. Het werk wordt vanaf vandaag voor het brede publiek ontsloten in het Museum voor Schone Kunsten te Gent. Op de website www.mskgent.be kan het publiek terecht voor meer informatie over dit unieke werk.
Het Museum voor Schone Kunsten van Gent werkt in het samenwerkingsverband van de Vlaamse Kunstcollectie samen met het KMSKa te Antwerpen en het Groeningemuseum te Brugge. Het MSK kiest hierbij voor een specialisatie in de kunst van de 19de en de 20ste eeuw. De ontsluiting van Kinderen aan het ochtendtoilet in het MSK te Gent is binnen deze collectieratio dan ook een logische keuze. Op verschillende tijdstippen gaf Ensor een terugblik op zijn loopbaan. Daarbij legde hij zelf de nadruk op data en episodes die door bepaalde werken werden ingeluid of afgesloten In 1935 herinnert de vijfenzeventig jarige kunstenaar dus aan dit werk als aan een mijlpaal in zijn ontwikkeling: “La coloriste 1881. Le Salon bourgeois 1883. Le Christ marchant sur la mer 1885. Enfants à la toilette 1886. Ces dates établissent ma personalité”. Het werk situeert zich dan ook tussen de ‘donkere periode’ van de vroege en de expressionistische werken van de late jaren 1880.
Minister Bert Anciaux: “James Ensor is nog steeds ontzettend actueel, dat bewijzen de vele prestigieuze tentoonstellingen die in de komende jaren in het binnen- en buitenland worden gepland. De aankoop van dit werk, dat Ensor zelf een mijlpaal in zijn oeuvre vond, bewijst nog maar eens dat het de Vlaamse overheid menens is met het in Vlaanderen houden van haar erfgoedtopstukken. Maar de aankoop van ‘Kinderen aan het ochtendtoilet’ is niet alleen belangrijk als eerste toepassing van het topstukkendecreet. Het is een werk dat in het oeuvre van James Ensor en in de kunst van zijn tijd een heel aparte plaats bekleedt. Bovendien is het zonder meer een uitzonderlijk en universeel meesterwerk, poëtisch en toegankelijk, een schilderij dat ongetwijfeld een van de lievelingen van het publiek wordt.” Voor meer info: www.mskgent.be
Guido Van Peeterssen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten